Spechten

Spechten zijn kleine tot middelgrote, forse vogels met scherpe snavels.  Zij leven meestal in bomen en gebruiken hun scherpe snavel en lange kleverige tong om daaruit insecten los te peuteren.  Je hoort hem al vrij vroeg in het jaar tokken.  Hij zoekt zijn voedsel door hakken, peuteren, hameren en kappen in het hout van de bomen.  
De spechten bewegen zich op 2 manieren : al klimmend en al vliegend.  Hun jongen brengen ze groot in een hol in de boom door die zelf eerst uit te hakken.  We noemen hen daarom holenbroeders.  Door hun getok noemen we hen ook de timmermannen van het bos.  
Het zijn echte bosbewoners.  Je kunt ze in naaldbossen en gemengde bossen vinden.  Soms kun je ze ook in parken horen of zien.  In heel koude winters komen de vogels zelfs vrij dicht bij de huizen.  Maar meestal zijn ze erg bang.  
Hun veren zijn steeds erg mooi van kleur.   Van wit rood, groen of zwart.

Ze eten noten, boomzaadjes, ook wel vruchten, maar vooral insecten en hun larven.  Als er strenge winters zijn en bijna geen insecten te vinden zijn, dan krijgen ze het wel erg moeilijk.  Als ze aan insecten willen komen, moeten ze flink klimmen en hakken.   Daarvoor hebben ze een paar flinke klimpoten nodig.  Daarbij staan twee tenen naar voren en twee tenen naar achter gericht.  Hij kan zowel naar boven als naar onder klimmen, maar nooit ondersteboven.  
Zijn staart is bij dit alles heel belangrijk.  Het dient vooral als steunpunt.  
Op de grond beweegt de specht zich wat vreemd.  Hij stapt niet, maar hij hipt.  Zijn lichaam is hier niet echt voor gemaakt.  
Als de specht van de ene boom naar de andere vliegt doet hij dat in golven.  Het zijn niet echt hoogvliegers.  

Om insecten te zoeken, gebruiken de spechten hun snavels.  Ook hakken ze hun woningen uit.   De snavels zijn voor de vogels ook heel erg belangrijk.  Spechten hebben een echte haksnavel.   De top ervan is als een beitel en de rest is heel stevig gemaakt.  Met dit werktuig hakt en timmert hij er op los om in allerlei holten en spleten van de schors allerlei lekkers te vinden.  Per seconde slaat een specht wel acht tot tien keer met grote kracht tegen een stam.   Ieder ander dier zou van dit getimmer een hersenschudding krijgen.  Maar de spechten niet!  Dat komt omdat erin zijn hoofd een soort schokdemper zit om de schokken op te vangen.    

Bij het zoeken naar insecten in de kleinste hoekjes en gaatjes heeft de specht echter niet genoeg aan zijn haksnavel.  Met zijn beitel hakt hij alleen een gangetje bloot.  Om een insect uit zijn hol te halen, heeft de vogel ook nog een speciale tong.  Die zijn wel vrij lang.  Deze tong kan de specht ook verbazend ver uit zijn snavel laten komen.    
Aan het einde van de tong zit een soort borstels.  Vooraan van haakjes voorzien.  Aan deze haakjes blijven de mieren, poppen en larven vastzitten als de tong in de gangen wordt gestoken.  Ook gaat de specht soms op zoek naar vruchten.  Deze vruchten duwt hij met zijn lange tong in verborgen kamertjes.  Later haalt hij ze er weer uit als hij honger krijgt.    

Als een mannetje en een vrouwtje elkaar hebben gevonden, dan gaan ze samen een gepaste boom uitzoeken om hun huis te bouwen.  Beide vogels doen het werk.  Eerst kappen de spechten het vlieggat uit.  Daarna hakken ze een gang naar beneden.  Die gang wordt onderaan steeds breder.  Helemaal onderin komt in de gang een kamer voor de kleintjes.  Deze onderzijde noem we de ketel.   Dit nest wordt niet echt met dons of mos bedekt, maar met houtsnippers.  

foto’s : alastair rae, wolfgang wander, arudhio, jm garg