orde

Teken

ixodida - ticks

De teken zijn kleine geleedpotigen die samen met de mijten behoren tot de spinachtigen.  Ze leven van het bloed van gewervelde dieren door zich vast te bijten in de huid.  Het zuigen van het bloed kan uren of dagen duren waarna ze zich gewoon laten afvallen.  Gastheren van de teken zijn vooral vogels, reptielen, zoogdieren en dus ook de mens.  Na de steekmuggen kunnen ook teken verschillende ziektes overbrengen op deze manier.  De bekendste ziekte is de ziekte van Lyme.

Hun lichaam is niet duidelijk verdeeld in een kopborststuk en achterlijf zodat ze in een aparte familie worden onderverdeeld.  Hun kleuren variëren van zwart tot bruin en zijn heel duidelijk te herkennen.  Ze kunnen misschien wel met luisvliegen worden verward omdat die zich ook voeden met bloed en kunnen zwellen.  Hun lengte is slechts enkele millimeter groot, maar kan groeien tot enkele centimeters als ze vol gezogen zijn.  Er bestaan tekensoorten die tot 600 keer hun eigen gewicht aan bloed kunnen opzuigen.  Het zijn vooral de vrouwtjes die veel bloed nodig hebben voor de ontwikkeling van hun eitjes. 

Als de jonge teek uit haar eitje kruipt, wordt ze een larve met zes pootjes in plaats van acht.  Na de eerste vervelling komt er een paar pootjes bij.  Nu wordt ze nimf genoemd.  Als ze dan nog één keer vervelt, is ze volwassen en kan ze zelf gaan paren.  Heel deze ontwikkeling kan 1 tot 7 jaar duren.  Ze kunnen in deze tijd één tot drie gastheren hebben.  Van het moment dat ze uit hun eitje komen hebben ze bloed nodig. 

Larven kruipen van op de grond, nadat ze uit hun ei zijn gekomen, op een grasspriet of plant omhoog.  Daar wachten ze rustig tot er een gastheer passeert.  Ze zijn erg zuinig om energie te verspillen want een gastheer kan soms lang op zich laten wachten.  Zo kunnen teken wel 1 tot 5 jaar zonder voedsel.  Ze voelen een gastheer aankomen door de warmte en geur dat die uitstraalt.  Via een poot en plooien in de vacht kruipen ze omhoog op zoek naar een goede plaats om zich vast te hechten. 

Het aantal teken kan in sommige jaren erg toenemen of afnemen.  Dat hangt af van strenge winters en het aantal gastheren.  Door het stijgend aantal herten en everzwijnen groeit ook het aantal teken en worden zij mee verspreid. 

foto’s : richard bartz, andré karwath, gnu free, scott bauer, rainer altenkamp, jim gathany

soorten